Autor Witryny/Website by: Leszek Zdrach, Autor fotografii/Photographs by: Leszek Zdrach, Kontakt/Contact: leszekzdrach@gmail.com
Rodzinna Turystyka Aktywna
e-przewodnik turystyczny
Leszek Zdrach foto-blog
e-przewodnik turystyczny
Leszek Zdrach foto-blog
13 Bateria Artylerii Stałej
Baterie Artylerii Stałej
w latach świetności tworzyły największy i najlepiej zorganizowany system obrony artyleryjskiej polskiego wybrzeża. Wszystko zaczęło się, gdy po II wojnie światowej powstała koncepcja budowy silnej linii obrony wybrzeża. Szkielet systemu powstał do drugiej połowy lat 50. W sumie zbudowano 11 baterii Artylerii Stałej, skupionych w rejonach bazowania floty Marynarki Wojennej. Wszystkie baterie były doskonale i nowocześnie wyposażone. Wszystkie ważne obiekty niezbędne dla ich funkcjonowania były ukryte w schronach żelbetowych i rozproszone w terenie. Miało to zapewnić małą wrażliwość na ogień przeciwnika i długie przetrwanie na polu walki. Niestety w obliczu rozwoju środków napadu powietrznego zmieniono koncepcję obrony wybrzeża. Wtedy główny ciężar obrony spadł na Wojska Lotnicze i Wojska Obrony Powietrznej, a baterie powoli stawały się reliktem zimnej wojny. To w końcu lat 70-tych doprowadziło do powolnej śmierci i wyłączenia tych obiektów ze służby.
Wśród helskich fortyfikacji znajdziemy 13 Baterię Artylerii Stałej
. Do budowy tej baterii na Helu wykorzystano istniejące obiekty przedwojennej XXXI baterii im. Heliodora Laskowskiego. Gdy w 1947 roku przybyły do Polski obiecane przez Rosjan, w ramach reparacji wojennych, działa B-13 kalibru130mm, wzmocniono stropy i dobudowano przedpiersia do istniejących stanowisk. Ostatecznie montaż dział zakończono w początku 1949 roku, a 24 marca tego samego roku przeprowadzono pierwsze strzelanie techniczne. W listopadzie 1950 roku utworzono samodzielne Baterie Artylerii Stałej. 13 BAS na Helu otrzymała na etat 150 żołnierzy i 2 pracowników cywilnych. Kolejno w latach 50-tych trwała intensywna rozbudowa obiektów baterii oraz montaż nowego wyposażenia i tak zaopatrzono ją min. w centrale artyleryjską PUS Moskwa, dalmierze DM-3 i DM-4, dalocelownik WBK-1. W 1956 roku do baterii dodano oddzielną wieżę radarową w celu wyposażenia jej w radary artyleryjskie typu Załp-B. W 1955 roku zostają stworzone Dywizjony Artylerii Nadbrzeżnej, a 13 BAS wciela się do 32 DAN. Rok 1963 to data połączenia 13 i 27 BAS, dzięki temu stworzono 27 Baterię Artylerii Nadbrzeżnej. A w 1965 roku baterię wcielono do 9 Flotylli Obrony Wybrzeża na Helu. W skład 13 Baterii Artylerii Stałej wchodziły następujące obiekty - cztery stanowiska ogniowe i działa typu B-13 kalibru 130mm, główny punkt kierowania ogniem z dalmierzem stereoskopowym o podstawie 4m, dalocelownikiem oraz stacją radiolokacyjną Załp-B. Ponadto zapasowy punktu kierowania ogniem z dalmierzem stereoskopowym o podstawie 4m, centrala artyleryjska z systemem przeliczników CAS-4, dwa schrony dla agregatów, magazyn amunicji specjalnej, dwa wzmocnione punkty obserwacyjne, schron dla załogi, dwa schrony dla reflektorów. Koniec istnienia BAS-ów datuje się na lata 70 XX wieku, w grudniu 1974 roku na bazie 13 BAS utworzono 7 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej. Koniec wykorzystywania i powolna śmierć tej baterii zaczęła się w 1977 roku kiedy to zrezygnowano z konserwacji sprzętu. Od tej pory zaczęła się powolna, trwająca do dnia dzisiejszego dewastacja obiektu. Na początku lat 90 zezłomowano i pocięto 3 działa B-13, a budynki techniczne opustoszały. Jedynie pozostawiono jako eksponat jedno działo na stanowisku nr 3 wraz z oryginalnym parasolem maskującym oraz urządzono wewnątrz stanowiska ogniowego muzeum. Reszta obiektów niszczeje, ulega dalszej dewastacji, a szkoda bo to wspaniały relikt nie tak dawnych czasów.
Tekst na podstawie://www.bas.tpf.pl/Baterie/baterie.htm13 Bateria Artylerii Stałej - Hel
13 BAS
Pokaż Militaria na większej mapie
