Autor Witryny/Website by: Leszek Zdrach, Autor fotografii/Photographs by: Leszek Zdrach, Kontakt/Contact: leszekzdrach@gmail.com
Rodzinna Turystyka Aktywna
e-przewodnik turystyczny
Leszek Zdrach foto-blog
Toruñ Atrakcje Turystyczne i Zabytki
Pokaż Miasta na większej mapielokalizacja
Toruń
, w przeciwieństwie do Warszawy, Gdańska czy innych miast, nie doznał zniszczeń w czasie II wojny światowej i dlatego jest autentyczny. Miasto ma do zaoferowania wiele, także poza tradycyjnym zwiedzaniem i poznawaniem walorów historycznych. Szybko minie tu jeden dzień solidnego zwiedzania, a jeśli ma się czas - szybko miną i trzy dni i cały tydzień, w czasie których wieczorem skuszą na pewno liczne i zwykle zatłoczone puby i letnie ogródki kawiarniane. Ci, którzy na starówkę wyjdą po zachodzie słońca na pewno ulegną czarowi jaki stwarza iluminacja najważniejszych zabytków.
W Toruniu zwiedza się przede wszystkim najstarsze części miasta z licznymi przytulnymi zaułkami, tj. zespół staromiejski, składający z trzech elementów: Starego Miasta, Nowego Miasta i zamku krzyżackiego, zawierający najważniejsze obiekty. Tutaj na każdym kroku gotyk jest na wyciągnięcie ręki. Nad wszystkim od ponad 500 lat czuwa duch Mikołaja Kopernika. Cały ten zespół staromiejski został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, co świadczy o jego ogólnoświatowej randze i wartości. Wyjątkowość i unikatowość toruńskiego zespołu staromiejskiego polega na niekwestionowanym wkładzie Torunia w historię powszechną oraz historię rozwoju miast w średniowiecznej Europie, na istnieniu oryginalnych średniowiecznych budowli monumentalnych, zarówno sakralnych, jak i świeckich, reprezentujących najlepsze osiągnięcia gotyckiej architektury ceglanej w Europie, a zachowane w Toruniu domy mieszkalne stanowią największy i najlepiej zachowany zespół gotyckiej architektury mieszkalnej w Europie północnej.
Historia
Obszar dzisiejszego miasta w epokach prehistorycznych znajdował się na styku trzech krain geograficznych, miał dostęp do rzeki oraz dogodną przeprawę (bród) przez Wisłę, co sprawiło iż osadnictwo na obszarze dzisiejszego miasta i w jego okolicy rozwijało się od paleolitu, ok. 9 tys. lat p.n.e. Przez Toruń prowadził także bursztynowy szlak.
Około roku 1100 p.n.e. na obszarze obecnego zamku krzyżackiego funkcjonowała osada łużycka. W okresie od IX do XIII w. w tym miejscu wznosił się pierwotny słowiański gród toruński, otoczony drewniano-ziemnymi wałami, strzegący przeprawy przez Wisłę.
Początek współczesnemu miastu dali Krzyżacy w 1230, dla których był on punktem wyjścia do podboju plemion pruskich i tworzenie państwa krzyżackiego. Pierwszą wzmiankę historyczną o Toruniu zawiera dokument lokacyjny z 28 grudnia 1233 roku wystawiony przez Hermana von Salza, mistrza krzyżackiego. Z powodu częstych powodzi nawiedzających te nisko położone tereny w roku 1236 przeniesiono miasto w górę rzeki w miejsce jego obecnego położenia. Nowe terytorium miasta określa odnowiony przywilej chełmiński z 1251 roku, który został wystawiony w miejsce starego, zniszczonego w pożarze. 13 sierpnia 1264 nadano prawa miejskie drugiej osadzie – Nowemu Miastu, od wschodu stykającemu się ze Starym Miastem. W 1454 r. oba miasta połączono, zachowując jednak dzielące je mury obronne.
W 1280 r. Toruń stał się członkiem Hanzy. XIV-XV wiek to pierwszy okres szybkiego rozwoju miasta. Toruń stał się ważnym miastem w Prusach i dużym ośrodkiem handlowym, liczącym aż 20 000 mieszkańców.
1 lutego 1411 w Toruniu zawarto I pokój toruński, kończący tzw. wielką wojnę polsko-krzyżacką 1409-1411. W 1440 r. Toruń był jednym z głównych organizatorów Związku Pruskiego i został siedzibą jego Tajnej Rady. W 1454 wybuchło powstanie antykrzyżackie, zburzono zamek krzyżacki. Był to początek polsko-krzyżackiej wojny trzynastoletniej. Dla wzmocnienia poparcia szlachty król polski w 1454 nadał słynne przywileje szlacheckie. Stało się to na Zamku Dybowskim, podmiejskiej osadzie Nieszawa (obecnie dzielnica Torunia). 6 marca 1454 r. król Kazimierz IV Jagiellończyk na wniosek poselstwa Związku Pruskiego, wydał akt inkorporacji Prus do Królestwa Polskiego, i wcielił Toruń do Polski. W czasie wojny Toruń wsparł finansowo króla polskiego ogromnymi sumami pieniędzy (szacowanymi przez historyków na prawie 200 tysięcy grzywien, tj. kwotę równą dochodom ówczesnego Krakowa w ciągu 80 lat, a Poznania w ciągu 270 lat). 19 października 1466 II pokój Toruński zakończył wojnę trzynastoletnią. W wyniku jego postanowień Toruń wraz z Prusami Królewskimi wszedł w skład państwa Polskiego, uzyskując w nim wraz z Gdańskiem i Elblągiem pozycję uprzywilejowaną. Już w trakcie wojny trzynastoletniej Toruń otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka tzw. privilegia Casimiriana (zwłaszcza tzw. wielki przywilej z 1457 r.), które określiły podstawy prawno-ustrojowe niezależności i gospodarki Torunia aż do rozbiorów i włączenia go do Królestwa Prus w 1793 r. Okres XVI i 1. poł. XVII w. to czas szybkiego rozwoju Torunia. Miasto bogaciło się na handlu wiślanym, składzie soli i towarów solonych, wielkich dorocznych jarmarkach międzynarodowych. 15 czerwca 1528 została otwarta w mieście mennica królewska, przy ulicy Mostowej, zastępując dotychczasowe mennice: krzyżacką i miejską. W pierwszej połowie XVI w. rozpowszechniła się w Toruniu reformacja, do której przystąpiła znaczna część mieszczan. W 1557 r. Toruń stał się oficjalnie miastem luterańskim i stał się jednym z ważniejszych ośrodków protestantyzmu w Rzeczypospolitej. W 1568 nastąpiło otwarcie Gimnazjum Akademickiego, a w 1594 uroczyste podniesienie go do rangi uczelni półwyższej (jednej z pierwszych w kraju). W 1595 r. z inicjatywy burmistrza Heinricha Strobanda rozpoczęto stania o założenie w Toruniu uniwersytetu.
W pierwszej połowie XVII w. Toruń, jako jedno z kilku największych i najbogatszych miast Rzeczypospolitej Obojga Narodów zamieszkiwało ok. 18 000 mieszkańców. Dzięki przywilejom i pozycji gospodarczej, Toruń wraz ze swoim patrymonium - pomimo, że leżał na obszarze województwa chełmińskiego i był jego największym miastem - wyłączony był z administracji województwa, stanowiąc jednostkę autonomiczną, samorządną. Druga połowa XVII wieku to czas osłabienia miasta ze względu na toczące się w jego rejonie wojny. W 1629 miasto odparło pierwsze oblężenia Szwedów. Rozpoczęto budowę fortyfikacji bastionowych, dzięki czemu Toruń stał się jedną z najpotężniejszych twierdz w Rzeczypospolitej. W 1645 w mieście odbyło się Colloquium charitativum, jedyne na świecie spotkanie ekumeniczne w celu pogodzenia katolików i protestantów. W 1658 wojska króla Jana Kazimierza po szwedzkim oblężeniu odzyskały Toruń.
24 września – 9 października 1703 miało miejsce katastrofalne, najdotkliwsze w całej historii bombardowanie miasta przez wojska szwedzkie, dowodzone przez Karola XII. Spłonęła znaczna część Rynku, ratusz i kościoły. W 1708 r. ludność miasta została zdziesiątkowana przez wielką epidemię dżumy.
Na tle zaostrzających się konfliktów religijnych 16 lipca 1724 doszło do tzw. "Tumultu Toruńskiego", zakończonego surowym wyrokiem sądu królewskiego i ścięciem protestanckiego burmistrza miasta, Jana Godfryda Roesnera, co odbiło się głośnym echem poza granicami kraju, jako tzw. Toruński krwawy sąd. W 1767 r. została w Toruniu przez ewangelicką szlachtę zawiązana konfederacja toruńska.
Pierwszy rozbiór Polski w 1772 r. pozostawił Toruń przy Polsce; wtedy po raz pierwszy z inicjatywy Rosji podejmowano starania w celu utworzenia wolnego miasta Torunia. drugi rozbiór włączył Toruń w skład Królestwa Prus. 24 stycznia 1793 wojska pruskie wkroczyły do miasta. Ludność zmniejszyła się do 6 000 mieszkańców.
Czasy napoleońskie dla Torunia oznaczały ogromne osłabienie gospodarcze, kontrybucje i zniszczenia. Na mocy traktatu w Tylży 7 lipca 1807 Toruń znalazł się w Księstwie Warszawskim. 21 kwietnia 1809 na trzy tygodnie Toruń stał się stolicą Księstwa Warszawskiego, będąc miejscem rezydowania ewakuowanego z Warszawy rządu. Po przegranej Napoleona 22 września 1815 na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego Toruń wrócił do Prus.
Okres pruski w XIX wieku to powolny rozkwit gospodarczy i nowe inwestycje, ograniczone jednak przez uczynienie z miasta twierdzy. Linie kolejowe połączyły Toruń z Warszawą, Bydgoszczą, Poznaniem, Olsztynem, Chełmżą i Grudziądzem. Okres pruski to także coraz silniejsze zmagania o polskość miasta, które w drugiej połowie XIX w. stało się największym ośrodkiem polskości na Pomorzu.
Po I wojnie światowej w wyniku postanowień traktatu wersalskiego Toruń został przyznany odrodzonej Polsce. 18 stycznia 1920 wojska niemieckie opuściły Toruń. Miasto, będące największą ostoją polskości na Pomorzu i oddziałującym na całe Pomorze i Warmię skupiskiem licznych polskich organizacji społecznych i naukowych, liczące w 1921 r. 37 356 mieszkańców, zostało stolicą województwa pomorskiego i zaczęło odzyskiwać dawną, przedrozbiorową pozycję. W 1933 nastąpiło otwarcie drugiego mostu przez Wisłę. W 1939 populacja Torunia wynosiła około 80 000 mieszkańców. W latach 30. Toruń charakteryzował się największym po Gdyni wskaźnikiem przyrostu naturalnego w skali kraju. W 1938 zapadła decyzja o utworzeniu w 1940 uniwersytetu w Toruniu, jako filii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
7 września 1939 do miasta wkroczył Wehrmacht, a Toruń znalazł się w prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie. 1 lutego 1945 bez większych zniszczeń Armii Czerwona zajęła Toruń.
W okresie PRL miasto straciło na znaczeniu. Wprawdzie powołano w 1945 Uniwersytet Mikołaja Kopernika, jednak tuż po wojnie przeniesiono władze wojewódzkie do Bydgoszczy. Przez pierwsze powojenne dziesięciolecia miasto pozbawione centralnie przyznawanych środków na inwestycje zastygło w rozwoju. Nowe inwestycje przemysłowe powstawać zaczęły głównie w latach 60. i 70. XX w., zwłaszcza pod naciskiem miejskich władz wobec wojewódzkich urzędów planowania i zagospodarowania przestrzennego.
1 czerwca 1975 Toruń stał się stolicą województwa toruńskiego, a od 1 stycznia 1999, po reformie administracyjnej współstolicą kujawsko-pomorskiego (z siedzibą m.in. Sejmiku i Urzędu Marszałkowskiego).
Po 1989 miasto stało się centrum inwestycyjnym, naukowym i turystycznym regionu. Rozbudował się Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Powstały nowe uczelnie, hotele, muzea. Pojawili się prywatni inwestorzy. W 1997 wpisano zespół Starego i Nowego Miasta oraz ruiny zamku krzyżackiego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, a w 2004 wybrano Toruń na ogólnopolską siedzibę Ligi Polskich Miast i Miejsc UNESCO.
W 2007 rozpoczęły się starania Torunia o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016.
źródła:
http://www.turystyka.torun.pl/index.php?strona=15
http://pl.wikipedia.org/wiki/Toru%C5%84
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zabytki_Torunia