Pyzdry

– miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pyzdry. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. konińskiego.

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 3203 mieszkańców[1].

Pyzdry leżą na wysokim brzegu rzeki Warty, niedaleko ujścia Prosny, we wschodniej części Wielkopolski. Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 442 Września–Kalisz.

Pyzdry znane są od XIII w. Najstarsza nie kwestionowana wzmianka odnotowana została w Kronice Wielkopolskiej w związku z walkami wielkopolsko-śląskimi i wyprawą Henryka Brodatego w głąb Wielkopolski w 1234 rok. Był tu gród warowny i osada targowa, od 1257 r. wymieniana jako miasto na prawach średzkich. Na początku XIV w. znajdował się tu zamek, prawdopodobnie drewniano-ziemny.

Pyzdry Prawo lokacyjne zawdzięczają wielkopolskiemu księciu Bolesławowi Pobożnemu w 1257 roku.

Pyzdry znane są od XIII w. Najstarsza nie kwestionowana wzmianka odnotowana została w Kronice Wielkopolskiej w związku z walkami wielkopolsko-śląskimi i wyprawą Henryka Brodatego w głąb Wielkopolski w 1234 rok. Był tu gród warowny i osada targowa, od 1257 r. wymieniana jako miasto na prawach średzkich. Na początku XIV w. znajdował się tu zamek, prawdopodobnie drewniano-ziemny.

Pyzdry Prawo lokacyjne zawdzięczają wielkopolskiemu księciu Bolesławowi Pobożnemu w 1257 roku.

Srebrny brakteat

W zbiorach pyzderskiego muzeum znajduje się srebrny brakteat z wizerunkiem założyciela miasta księcia Bolesława Pobożnego.

W 1331 r. Pyzdry, wówczas jedno z największych miast Wielkopolski, zostały zdobyte przez Krzyżaków, którzy miasto i zamek złupili i spalili. Zapis w kronice Jana Długosza mówi o tym, że w Pyzdrach przebywał wówczas książę Kazimierz Wielki, o którego pobycie dowiedzieli się Krzyżacy będący wówczas w pobliskiej Słupcy. Uratowanie życia poprzez pomoc w ucieczce przyszłego króla miało spowodować srogie potraktowanie miasta i jego mieszkańców przez Krzyżaków jak i późniejszą pomoc ze strony Kazimierza przy jego odbudowie. Kazimierz Wielki odbudował zamek jako gotycką budowlę ceglaną, a miasto otoczył murami.

Pyzdry były siedzibą starostwa grodowego. W 1383 r. Pyzdry, w murach których bronili się zwolennicy Zygmunta Luksemburskiego, były oblegane i zdobyte szturmem przez rycerstwo polskie; podczas szturmu było użyte, po raz pierwszy w Polsce, działo.

Dla autorów zarówno publikacji dotyczących miasta Pyzdry jak i opracowań dziejów i historii wojskowości data 1383 roku przyjmowana jest jako data użycia po raz pierwszy na ziemiach polskich armaty. Źródłem tej informacji, na którą piszący się powołują jest Kronika Janka z Czarnkowa.

"Zdarzyło się, przedtem nim miasto zostało oddane ziemianom, że pewien puszkarz Bartosza wyrzucił z powietrznej piszczeli (de aero pixide) kamień do bramy miejskiej, który przebiwszy dwa jej zamknięcia, uderzył w przyglądającego się temu, a stojącego na ulicy miasta po drugiej stronie bramy, plebana z Biechowa, Mikołaja, z tak wielką siłą, iż od tego uderzenia padł on i natychmiast wyzionął ducha. - Zaraz po wzięciu Pyzdr, mianowicie nazajutrz w dzień Pryski dziewicy (19 stycznia 1383 r.) Ziemianie zwinęli obóz i bardzo spiesznie odeszli do miasta Kalisza..."

W 1656 r. Pyzdry zostały zniszczone przez Szwedów, w 1707 r. wyludniły się wskutek zarazy, a w 1768 r. miasto zniszczyły wojska rosyjskie, ścigające konfederatów barskich. Do rozbiorów Pyzdry były miastem powiatowym w województwie kaliskim. W 1818 r. został zlikwidowany powiat pyzdrski. W dniu 29 kwietnia 1863 r. powstańcy pod dowództwem Edmunda Taczanowskiego stoczyli pod Pyzdrami zwycięska bitwę z wojskami carskimi. W 1870 r. utraciły prawa miejskie, odzyskane w 1919 r.

Pograniczne położenie wpływało na częste zmiany przynależności administracyjnej. Do 1932 r. Pyzdry były w powiecie słupeckim, w latach 1932-48 w powiecie konińskim, od 1948 do 1975 r. w powiecie wrzesińskim, a w podziale wojewódzkim do 1938 r. były w województwie łódzkim, później do 1975 r. w województwie poznańskim. w latach 1954 i 1973 zmniejszono rozległe dawniej terytorium miasta o 23,5 km2.

źródło:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pyzdry

Kościół p.w. Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela w Pyzdrach

Kościół Farny pw Narodzenia Najświętszej Maryji Panny w Pyzdrach

Zamek w Pyzdrach