Kopieniec

– dawna hala pasterska w Tatrach. Czasami błędnie nazywana była Halą Kopienica. Położona jest na wysokości 1250–1328 m n.p.m. Obejmowała tereny Dolinki Chłabowskiej, Wielki Kopieniec, Mały Kopieniec i Kotlinowy Wierch. W jej skład wchodziły polany: Szałasiska na północno-zachodniej stronie Wielkiego Kopieńca, Polana między Kopieńcami (na Przełęczy między Kopieńcami), Polana pod Kopieńcem i polana Sucha Dolina. Łączna powierzchnia Hali Kopieniec i Olczyskiej w 1960 wynosiła 71,22 ha, w tym pastwiska stanowiły 10,0 ha, halizny 10,4 ha, lasy 36,6 ha, a nieużytki 14,2 ha. Polany były koszone, właściwe tereny wypasowe stanowiły ich obrzeża, zbocza gór, halizny i lasy serwitutowe. Halom tym przypisany był bowiem olbrzymi serwitut w otaczających je lasach, który wynosił aż 514,38 ha.

Łączny wypas w 1960 w przeliczeniu na owce wynosił na obydwu tych halach 542 sztuki. Znacznie przekraczało to możliwości tych hal. Strome stoki Kopieńca Wielkiego stały się sztandarowym przykładem zniszczeń spowodowanych przez nadmierny wypas. Cały jego wapienny masyw zamienił się w wielkie szutrowisko pocięte setkami perci udeptanych przez raciczki owiec. Tymczasem jest to teren o dużych wartościach przyrodniczych. W latach 1960–64 obszar obydwu tych hal został przez państwo od górali wykupiony bądź wywłaszczony i wszedł w skład Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zniesiono całkowicie wypas. W 1981 przywrócono go ponownie, ale tylko na Polanie pod Kopieńcem. Wypas ten, tzw. wypas kulturowy, zastrzeżony jest licznymi ograniczeniami. Zbocza Kopieńca Wielkiego stopniowo regenerują się.

Według Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej Hala Kopieniec stanowiła część Hali Skupniowej.

– szczyt o wysokości 1328 m n.p.m., wznoszący się w reglowej partii Tatr Zachodnich, pomiędzy Doliną Olczyską a Dolinką Chłabowską. Od Królowego Grzbietu oddziela go Przysłop Olczyski (ok. 1250 m), od sąsiedniego Małego Kopieńca (1167 m) Przełęcz między Kopieńcami (1109 m). Ma dwa wierzchołki znajdujące się w odległości ok. 200 m od siebie (wyższy jest wschodni).

Zbudowany jest z wapieni i dolomitów środkowego triasu. W przeszłości cały masyw wchodził w skład Hali Kopieniec i był wypasany aż po wierzchołek. U jego wschodnich podnóży znajduje się Polana Kopieniec (lub Polana pod Kopieńcem), na północno-zachodnich stokach polana Szałasiska, a na Przełęczy między Kopieńcami Polana między Kopieńcami. Wypasanie owiec na jego stromych stokach spowodowało ogromną ich erozję – zadeptana przez owce gleba uległa zmyciu w czasie ulewnych deszczów. Po włączeniu go do obszaru Tatrzańskiego Parku Narodowego zniesiono wypas i rozpoczęto regenerację jego zboczy. Obecnie są one w znacznym już stopniu zalesione, ale sam wierzchołek jest skalisty i goły, nie brak też wystających ponad poziom zbocza gołych skał wapiennych. Później przywrócono wypas kulturowy, ale tylko na Polanie pod Kopieńcem.

Na południowo-zachodnim stoku Wielkiego Kopieńca 11 sierpnia 1994 spadł wracający z akcji ratowniczej helikopter TOPR. W wyniku wypadku zginęło 2 jego pilotów i 2 ratowników TOPR.

Nazwa Kopieniec pojawia się w dokumentach już w 1632 r. Pierwszymi, którzy weszli na jego szczyt na nartach w zimie byli: Mieczysław Karłowicz i Mariusz Zaruski (1908). Ze szczytu roztacza się rozległy widok obejmujący całe niemal Tatry – od Hawrania aż po Osobitą. Szczególnie dobrze widać stąd obszar Doliny Suchej Wody.

W gwarze podhalańskiej kopieńcem nazywa się górę o kształcie podobnym do kopca. W Tatrach jest jeszcze drugi, również reglowy szczyt o tej samej nazwie – Wielki Kopieniec w Dolinie Chochołowskiej.

Ciekawa flora roślin wapieniolubnych. M.in. stwierdzono tutaj występowanie goryczuszki lodnikowej – bardzo rzadkiej rośliny, w Polsce występującej tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach (ok. 10 w całych polskich Tatrach)

Kopieniec Foto Galeria