Bazylika Mariacka
w Gdańsku

Ta piękna i niezwykła ceglana budowla należy do największych, a wiele źródeł podaje, że jest największą ceglaną tego typu konstrukcją na świecie. Bazylika o kubaturze ok. 155000 m3, długości 105,5m i szerokość 66 m, robi na pewno wielkie wrażenie. Wewnątrz zobaczymy wsparte na 27 wolno stojących filarach sklepienie. Ów sklepienie znajduje się na wysokości 30 m. Całość wnętrza rozświetla 37 wielkich okien. W świątyni zmieścić można ok. 20 tysięcy osób. Co ciekawe do wnętrza bazyliki prowadzi 7 bram, każda z innej uliczki miasta. Budynek zdobi siedem wież iglicznych, 3 ceramiczne i jedna wieża dzwonnicza o wysokości 82 m, którą wieńczą 2 dachy. Na niej znajduje się pomost widokowy, z którego rozpościera się rozległy widok na Gdańsk, Bałtyk oraz Żuławy. We wnętrzu znajdziemy wiele cennych zabytków malarstwa i rzeźby. Jako świadectwo średniowiecznego okresu zachowane są liczne figury, retabula ołtarzowe lub ich fragmenty, które pochodzą z okresu krzyżackiego i polskiego. Znajdziemy również liczne nowożytne nagrobki posadzkowe, epitafia obrazowe i totenschildy z herbami, które obrazują luterańską atmosferę świątyni przejętej w 1572 roku przez gminę ewangelicką. Za najcenniejsze zabytki wewnątrz świątyni uważane są: kamienna Pieta z roku ok. 1410, kopia Sądu Ostatecznego namalowanego przez Hansa Memlinga w roku 1472, zegar astronomiczny wykonany w latach 1464-1470 przez Hansa Düringera oraz ołtarz główny powstały w latach 1510-1517.

Świątynię budowano przez 159 lat. Na początku  zbudowano mniejszy kościół w 1361 roku. Potem w 1447 roku powstał dzisiejszy transept i prezbiterium oraz przystąpiono do podwyższania wieży. Kolejno w latach 1484-1502 całe wnętrze przesklepiono oraz obie ściany naw bocznych zastąpiono nowymi. W okresie powstawania świątyni hojnie wyposażano poszczególne kaplice, umieszczając w nich cenne dzieła sztuki sakralnej, fundowane przez możne rody gdańskie oraz bractwa i cechy rzemieślnicze. Przez lata rósł również prestiż religijno-społeczny świątyni. W jej podwojach 15 maja 1457r witany był król Kazimierz Jagiellończyk. W 1529 r. dominikanin Pankracy Klemme wprowadza do świątyni nabożeństwa luterańskie lecz odprawiane są one przy ołtarzu bocznym. Obiekt został całkowicie przejęty przez protestantów po śmierci Zygmunta II Augusta. W kościele mariackim nie tylko kwitło życie sakralne, odgrywał on również dużą rolę w życiu kulturalnym miasta. Działali w nim wybitni organiści i kompozytorzy, tacy jak Paul Siefert czy Henrich Doebel, ponadto występowała tu słynna Capella Gedanensis. W 1764 roku stolarz Gottlib Lemm i rzeźbiarz Jan Henryk Meisner zbudowali wewnątrz nową ambonę. Gorsze czasy dla świątyni nadeszły wraz z rozbiorami Polski. Gdańsk został wcielony do Prus i rozpoczęto wyprzedaż dzieł sztuki sakralnej wnętrza świątyni. Nadeszła i II wojna światowa. Wielkich zniszczeń dokonał ostrzał artyleryjski, który miał miejsce w marcu 1945 roku podczas walk o Gdańsk. W jego wyniku spłonęły drewniane konstrukcje dachów, runęło 40% sklepień, stopiło się kilka dzwonów, wypaliło się całe wnętrze świątyni. Na szczęście około 80 % zabytkowego wyposażenia udało się z tej pożogi uratować. Udało się to dzięki staraniom konserwatorów Muzeum Wolnego Miasta Gdańska oraz ówczesnego zarządu kościoła. Uprzedzając walki w końcu 1944 roku podjęli decyzję, aby wnętrze kościoła zdemontować i przewieść do np. wiejskich kościołów, dworów czy innych magazynów. W ten sposób uratowano, poza zabytkami z Bazyliki Mariackiej, jeszcze wiele innych zabytków Gdańska. Po wojnie nie wszystkie zabytki trafiły na swoje miejsce. Część zaginęła lub trafiła do muzeum, o niektóre nadal toczą się intensywne starania. Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 roku przystąpiono do odbudowy świątyni. Odgruzowano ją, zaczęto odtwarzać zniszczone sklepienia, zaczęto rekonstrukcję bram i okien oraz ułożono posadzki. Te pierwsze prace rekonstrukcyjne zakończono w 1955 roku. Po ich zakończeniu zaczęto żmudną rekonstrukcję wnętrza świątyni oraz konserwację poszczególnych sakralnych obiektów. Prace konserwatorskie i restauracyjne trwają do dziś.
Tekst na podstawie:www.gdansk4u.pl/zwiedzanie/hity-gdanska/bazylika-mariacka

Bazylika Mariacka w Gdańsku
Foto Galeria

Bazylika Mariacka w Gdańsku - Widok z Wieży Foto Galeria